Το Book and Art στη Μυτιλήνη

“Στο μικρό βιβλιοπωλείο μπαίνει κάποιος για να δει την Πηνελόπη, τον Γιώργο, την Βάλια. Θα μπει για σένα, θα μπει για την τεράστια αγκαλιά που θα του δώσουμε, όχι για την τεράστια ποικιλία και τα ατελείωτα ράφια”, λέει η Βάλια. Εδώ και τρία χρόνια περίπου υποδέχεται τους βιβλιόφιλους στο μικρό της βιβλιοπωλείο που βρίσκεται σ’ ένα πέτρινο δρομάκι της Μυτιλήνης. Γνωρίζει τι έχει διαβάσει ο καθένας, τι του αρέσει και τι ίσως θα μπορούσε να του αρέσει. Η Βάλια, η Πηνελόπη και ο Γιώργος είναι πράγματι ένας πολύ σημαντικός λόγος για να επισκεφτείς το μικρό βιβλιοπωλείο του Ιουλίου. Οι πολύ όμορφες δράσεις που, παρά τις δυσκολίες, καταφέρνει να φιλοξενεί συχνά είναι ο δεύτερος. Και ο τρίτος, ότι μοιάζει με καλοκαιρινή καρτ ποστάλ ή με εικόνα βγαλμένη από παραμύθι. Είναι το βιβλιοπωλείο Book and Art!

Γιατί επέλεξες να ανοίξεις ένα μικρό βιβλιοπωλείο;

Βάλια Μπαρμπατιώτη: Η ιδέα ξεκίνησε όταν μετά από τρία χρόνια που ζούσα ήδη στο νησί μου έλειπε ένα αμιγώς βιβλιοπωλείο. Είχα ονειρευτεί ένα τέτοιο χώρο όπως ακριβώς τον βλέπεις, που να έχει κατά κύριο λόγο βιβλία, που να φιλοξενεί πολλές εκδηλώσεις κι εργαστήρια γύρω απ’ το βιβλίο. Το πρότεινα, λοιπόν, στο σύντροφό μου τον Γιώργο και δέχτηκε αμέσως να το κάνουμε! Ήταν ένα ρίσκο που το πήραμε πολύ συνειδητά γιατί πιστεύαμε σ’ αυτό.

Τι κάνει το Book and Art να ξεχωρίζει;

Βάλια: Η σχέση μας με τους επισκέπτες μας. Oι περισσότεροι έχουν γίνει πια φίλοι μας, ξέρουμε το γούστο τους, σε τι φάση βρίσκονται στη ζωή τους, τι έχουν διαβάσει και μπορούμε να φανταστούμε ποια βιβλία θα τους αρέσουν. Μπορεί να υπάρχει ένα εξαιρετικό βιβλίο, με τις καλύτερες κριτικές που όμως να μην εκφράζει κάποιον, να μην ταιριάζει στο χαρακτήρα ή τη διάθεσή του. Το να βάζεις το κατάλληλο βιβλίο στα σωστά χέρια την κατάλληλη στιγμή είναι για μένα η απόλυτη επιτυχία. Σε αυτό βοηθάει ότι είμαστε τρία άτομα στο βιβλιοπωλείο και συζητάμε μεταξύ μας για τα βιβλία που διαβάζουμε, αλλά και το ότι νοιαζόμαστε για όποιον περνάει το κατώφλι μας.

Γιώργος Μπουντακόπουλος: Δεν αντιμετωπίζουμε κανέναν σαν πελάτη αλλά σαν φίλο, σαν κάποιον που μας ενώνει η κοινή μας αγάπη για το βιβλίο. Κανείς μας δεν προσποιείται ότι είναι κάτι άλλο, γι’ αυτό όσοι μας επισκέπτονται αισθάνονται οικεία μαζί μας αλλά και με το χώρο.

Πηνελόπη Ζούρου: Το Book and Art ξεχωρίζει περισσότερο για το φιλόξενο περιβάλλον του. Όποιος μπαίνει μέσα νιώθει τόσο άνετα που συχνά μοιράζεται μαζί μας τα προβλήματα και τις ανησυχίες του. Σήμερα έχουμε γίνει όλοι μια πολύ όμορφη παρέα.

Ποιο είναι το αγαπημένο σου σημείο μέσα στο βιβλιοπωλείο;

Βάλια: Το σαλονάκι που έχουμε δίπλα στη βιτρίνα. Όταν κάθομαι στην πολυθρόνα και βλέπω από εκεί ολόκληρο το χώρο λέω, “ανοίξαμε όντως βιβλιοπωλείο”! Παρότι έχουν περάσει τριάμισι χρόνια καμιά φορά δυσκολεύομαι να το συνειδητοποιήσω και το συνειδητοποιώ κάθε φορά που κάθομαι σ’ αυτήν την πολυθρόνα.

Γιώργος: Ξεχωρίζω τη παιδική γωνιά. Όταν φτιάχναμε το μαγαζί δεν μπορούσα να φανταστώ το πόσο όμορφη θα γινόταν και πως θα διάβαζα παραμύθια στη κόρη μου εκεί.

Πηνελόπη: Είναι και για μένα η παιδική μας γωνιά. Πολλές φορές όταν είμαι αγχωμένη ή κουρασμένη μ΄αρέσει να κάθομαι εκεί και να διαβάζω παραμύθια.

Θα θέλατε να έχετε περισσότερο χώρο στο βιβλιοπωλείο και, αν ναι, τι θα αλλάζατε;

Βάλια: Βλέπω αυτά τα καταπληκτικά βιβλιοπωλεία που έχουν αυλή και με ταξιδεύουν πραγματικά. Βέβαια, κι εμείς έχουμε τον πεζόδρομό μας και είμαστε τυχεροί. Δεν θα ήθελα ο κυρίως χώρος του βιβλιοπωλείου να είναι πιο μεγάλος. Κανένα μικρό βιβλιοπωλείο δεν έχει ανάγκη να γίνει μεγάλο. Στο μικρό βιβλιοπωλείο μπαίνει κάποιος για να δει την Πηνελόπη, τον Γιώργο, την Βάλια. Θα μπει για σένα, θα μπει για την τεράστια αγκαλιά που θα του δώσουμε, όχι για την τεράστια ποικιλία και τα ατελείωτα ράφια. Άλλωστε, αν μας λείπει κάποιο βιβλίο μπορούμε πάντα να το παραγγείλουμε.

Γιώργος: Θα ήθελα πολύ αν γινόταν να είχαμε ξεχωριστό χώρο για καφέ και αναγνωστήριο. Μιας και δεν τον έχουμε όμως έχουμε διαμορφώσει το χώρο μας έτσι ώστε όποιος θέλει να μπορεί να καθίσει άνετα να ξεφυλλίζει βιβλία με τις ώρες.

Πηνελόπη: Συμφωνώ με την Βάλια. Δεν θα ήθελα να έχουμε περισσότερο χώρο, θα χανόταν η ζεστασιά και η οικειότητα που έχουμε τώρα.

Ποια είναι η πιο ασυνήθιστη ή αστεία κατάσταση που έχεις αντιμετωπίσει;

Βάλια: Μπορώ να σου πω κάτι τραγικό. Είχε έρθει μια μαμά, σαν τώρα ήταν αρχές καλοκαιριού, με το παιδί της, ένα κοριτσάκι 7-8 χρονών για να διαλέξουν ένα βιβλίο δραστηριοτήτων για τις διακοπές. Όταν έδειχνα τα βιβλία στο παιδί η μαμά μου είπε ότι δεν είναι ικανό να διαλέξει μόνο του. Την έβαλε, λοιπόν, να καθίσει σε μια γωνιά και είπε θα διαλέξω εγώ. Με ενόχλησε πολύ και το θυμάμαι με μεγάλη πικρία. Παρατηρώ πολύ συχνά οι γονείς να προσπαθούν να επιβάλουν τα δικά τους θέλω με συνέπεια να απομακρύνουν τελικά τα παιδιά από το βιβλίο. Πρέπει να είμαστε πιο ελαστικοί. Αρκεί να διαβάσει το παιδί.

Πηνελόπη: Όταν έρχονται πελάτες που δεν γνωρίζουν τίποτα για το βιβλίο που ψάχνουν. Μπορεί να σου πουν για παράδειγμα μόνο ότι το εξώφυλλο είναι κόκκινο. Τους ρωτάμε για την ιστορία, τον εκδοτικό οίκο ή τον συγγραφέα, ωστόσο, μάταια γιατί τις πιο πολλές φορές δεν θυμούνται τίποτα. Και κάτι ακόμη που μου φαίνεται παράξενο είναι όταν μας ρωτούν μερικοί αν μπορούν να δανειστούν τα βιβλία μας ή αν θα πρέπει να τα αγοράσουν.

Ποιος είναι ο αγαπημένος σου τακτικός επισκέπτης;

Βάλια: Είναι μια υπέροχη γιαγιά που έρχεται με τον εγγονό της σε όλες μας τις παρουσιάσεις. Με συγκινεί πολύ που “επενδύει” στις στιγμές που μοιράζονται εδώ και τις θεωρεί σημαντικές. Την έχω στο μυαλό μου ως πρότυπο. Σε γενικές γραμμές όμως δεν θα μπορούσα να διαλέξω ανάμεσα στους επισκέπτες μας γιατί νιώθω σαν να έχει μεγαλώσει  η οικογένεια μου με τους φίλους που έχουμε κάνει εδώ.

Πηνελόπη: Είναι τα παιδιά, οι μικροί μας φίλοι που μας επισκέπτονται καθημερινά.

Με ποιον ήρωα ή ηρωίδα βιβλίου θα ήθελες να περάσεις μια μέρα;

Βάλια: Αγαπώ πολύ την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων θα ήθελα μια μέρα να με έπαιρνε μαζί της στον μαγικό κόσμο του Κάρολ. Αλλιώς να πίναμε έναν καφέ με την Αθηνά του Καρακάση…

Πηνελόπη: Δεν έχω κάποιον αγαπημένο ήρωα ή ηρωίδα. Σε όλα τα βιβλία που διαβάζω δένομαι τόσο πολύ με τους χαρακτήρες που είναι σαν να κάνουμε παρέα. Όταν το τελειώνω και το αφήνω στο ράφι είναι σαν να τους αποχωρίζομαι.

Ποια ήταν η πιο όμορφη στιγμή που έζησες μέχρι τώρα στο Book and Art;

Βάλια: Δεν θα πω για τις παρουσιάσεις μας, γιατί ξεχωρίζει η κάθε μία με τον τρόπο της και έχουν βάλει το λιθαράκι τους ώστε να γίνει το Book and Art αυτό που είναι σήμερα. Θα πω για όταν έφερα τη νεογέννητη κόρη μου Μαρία στο βιβλιοπωλείο. Ήταν μόλις 42 ημερών και θυμάμαι με συγκίνηση τη στιγμή που περάσαμε πρώτη φορά μαζί την πόρτα.

Πηνελόπη: Η μέρα που ανοίξαμε και βάζαμε τα βιβλία στα ράφια. Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Επίσης, ξεχωρίζω την παρουσίαση που είχαμε κάνει με την κυρία Άλκη Ζέη, με είχε συγκινήσει πολύ.

Αν δεν ήσουν βιβλιοπώλης τι θα ήθελες να είσαι;

Βάλια: Ήμουν πολλά πράγματα πριν γίνω βιβλιοπώλισσα, δουλεύω από τα δεκαεφτά μου και τώρα στα τριαντατέσσερα έχω γίνει αυτό που ήταν τ’ όνειρό μου. Επομένως, δεν θα μπορούσα να ήμουν κάτι άλλο εκτός από βιβλιοπώλισσα.

Πηνελόπη: Θα ήθελα να δουλεύω σε έναν εκδοτικό οίκο, στην ομάδα που διαβάζει πρώτη τα βιβλία και αποφασίζει ποια θα εκδοθούν.

Ποια είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή του να έχεις ένα βιβλιοπωλείο;

Βάλια: Ότι υπάρχουν φίλοι, επισκέπτες, αγαπημένα πρόσωπα που σου λένε ότι μερικές από τις πιο όμορφες στιγμές της ζωής τους τις περνάνε μαζί σου στο χώρο αυτό. Το ταμείο ποτέ δεν σε ανταμείβει απόλυτα. Σε ανταμείβει το να είσαι εστία πολιτισμού, δράσεων και κατ’ επέκταση αγάπης. Το να κάνεις μια μικρή διαφορά στη ζωή του άλλου. Τη ζωή μας την αλλάζουν συνέχεια οι άνθρωποι που γνωρίζουμε, ένας καλός φίλος, ένας καλός σύντροφος ή ένας δάσκαλος. Χαίρομαι, λοιπόν, που κι εμείς με τον τρόπο μας έχουμε συμβάλει σ΄ αυτό.

Πηνελόπη: Κάνω κάτι που μου αρέσει πάρα πολύ, που το έχω σπουδάσει και γνωρίζω πόσο σπάνιο είναι αυτό στην εποχή μας. Επίσης, δουλεύω με τη Βάλια, έναν άνθρωπο που αγαπώ και θαυμάζω και αυτή είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή για μένα.

Ένα θετικό κι ένα αρνητικό του να διατηρείς ένα βιβλιοπωλείο στη Μυτιλήνη;

Βάλια: Ήμουν πάντα στην Αθήνα και είχα την ατυχία να μην έχω ούτε χωριό. Εδώ νιώθω την απλότητα της καθημερινότητας. Το να ζεις σε ένα τέτοιο νησί  είναι πραγματικά ένα όνειρο. Το αρνητικό είναι ότι δεν μπορούμε να μοιραστούμε όλες αυτές τις στιγμές του βιβλιοπωλείου με την οικογένεια και τους φίλους μας στην Αθήνα.

Πηνελόπη: Το θετικό είναι πως σε μαθαίνει γρήγορα ο κόσμος, δεν είναι όπως τις μεγάλες πόλεις που δεν γνωρίζει ο ένας τον άλλον. Είμαστε μια γειτονιά. Το αρνητικό είναι ότι είμαστε πολύ μακριά, επομένως, χρειάζεται να κάνουμε μεγαλύτερη προσπάθεια για να φέρουμε βιβλία και συγγραφείς στο νησί.

Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι στο χώρο του βιβλίου τι θα ήταν αυτό;

Βάλια: Θα άλλαζα κάποια πράγματα που έχουν να κάνουν με την εμπορική πολιτική των εκδοτικών οίκων. Να μην υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά όσον αφορά τις εκπτώσεις μας και τον τρόπο που μας αντιμετωπίζουν. Είναι κάτι που συζητάμε συχνά και απασχολεί θεωρώ όλα τα μικρά βιβλιοπωλεία. Δεν πουλάμε μπανάνες ούτε γλάστρες, αλλά κάτι που αποτελεί πολιτιστικό αγαθό και θα έπρεπε να μπορούν όλοι να το αγοράσουν. Θα ήταν ιδανικό επομένως, να έχω τη δυνατότητα να κάνω μια καλή έκπτωση στους επισκέπτες για να αγοράζουν όσο γίνεται περισσότερα βιβλία. Είμαστε μακριά κι επομένως τα μεταφορικά που πληρώνουμε δυσχεραίνουν πάρα πολύ την κατάσταση. Όλα τα μικρά βιβλιοπωλεία όσο κι αν χαιρόμαστε με τη χαρά του πελάτη μας όταν κάνουμε μεγαλύτερη έκπτωση, από μέσα μας υποφέρουμε γιατί δεν το αντέχουμε οικονομικά. Αυτή είναι η αλήθεια.

Πηνελόπη: Θα ήθελα να διαβάζει περισσότερος κόσμος. Σήμερα πολλοί περνούν τον ελεύθερό τους χρόνο αποκλειστικά στα social media. Θα ήταν καλύτερα αυτόν τον χρόνο να τον διοχετεύαμε στην ανάγνωση των βιβλίων. Εμείς αυτό προσπαθούμε να κάνουμε με τις παρουσιάσεις μας και τις αφηγήσεις παραμυθιών, να φέρουμε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο κοντά στο βιβλίο.